Spinoza

de wereld is complex, maar één,
heb jij ons doen begrijpen
al is er nog steeds menigeen
wiens denken niet wil rijpen

briljant is een armzalig woord
als beeldspraak voor jouw denken
eens had men je heel graag gesmoord
men kon je gruwzaam krenken

nu word je overal herkend
als grootste onder denkers
de wetenschap heeft je erkend
vergeten zijn de krenkers

jouw Ethica was wel een kluif
maar intellectueel een fuif

Jan woordenaar Bontje, 18 september 2020

Benedictus de Spinoza (1632-1677) was een van de grootste denkers ooit. In zijn  opus magnum, Ethica, ontvouwde hij een wereldbeeld vrij van wanen en bijgeloof, waarin voor een schepper (dus) geen plaats meer is: de wereld is oneindig en ongeschapen. Hij werd in de ban gedaan door zijn mede joden, hij werd bespot, beledigd, bedreigd… maar zijn werk heeft al die rare kwasten en banaliteiten overleefd.

Benedictus de Spinoza (1632-1677)

geschonden belofte

de opstand bracht een wolk
en wekte wat ooit was gedoofd
zelfs vrijheid van denken werd beloofd
maar juist dat vrij zijn werd geroofd
de wereld draaide in een kolk

de opstand bracht een wolk
de nieuwe macht heeft bruut geroofd
wat eens als vrijheid was beloofd
de wereld draaide in een kolk

de opstand bleek een wolk
in vrijheid werd niet meer geloofd
de wereld draaide in een kolk

jij was haar onbegrepen tolk
jouw opstand bleek een wolk

Jan woordenaar Bontje, 13 september 2020

Saïdjah en Adinda

Saïdjah en Adinda

Jullie lijdensweg beroert
nog immer menig mensenhart
Orang kulit putih, ploert,
bracht schrijnend leed en dood en smart

In het Rijk van Insulinde
waar Multatuli jullie bedacht
was recht niet meer te vinden
het volk verdrukt, verkracht

Uiteraard winst!! ook praal en pracht
die naar de Noordzeeroofstaat stroomde
Maar het verzet groeide in kracht
omdat miljoenen van Merdeka droomden

Jullie schepper Eduard Douwes Dekker
was stellig een vrijheidswekker

Jan woordenaar Bontje, 8 augustus 2020

*
Saïdjah en Adinda zijn 2 hoofdpersonen in het 17de hoofdstuk van de ‘Max Havelaar’ van de schrijver Multatuli (Eduard Douwes Dekker, 1820-1887) waarin hij het Nederlandse kolonialisme vlijmscherp veroordeelde [zie bijv. https://www.dbnl.org/tekst/mult001maxh15_01/mult001maxh15_01_0019.php%5D

Orang kulit putih: de blanke man
Merdeka: vrijheid

*

Simón Bolívar

Simón Bolívar
 
Onafhankelijkheid van Spanje
En alle andere bezettingsmachten
Was jouw grote droom; ik kan je
Mededelen dat ze hem verkrachtten
 
In naam is jouw Amerika bevrijd
Maar Washington speelt nog de baas
En noemt dat “de moderne tijd”
Waarover ik me zeer verbaas
 
Eén land draagt trots jouw naam
Ook daar wordt nog geleden
Dat pas in onderdrukkerskraam
Verlangend naar verleden
 
Jouw droom kwam echter uit
gepijnigd door gestolen buit
 
Jan woordenaar Bontje, 8 augustus 2020
 
 
Simon Bolivar (1783-1830) was een Zuid-Amerikaanse vrijheidsstrijder. Hij stond aan de wieg van de landen Panama, Colombia, Ecuador, Peru, Venezuela en Bolivia.
Dat laatste land is naar hem genoemd. Hij staat in Latijns-Amerika nog steeds bekend als El Libertador, De Bevrijder.
 
 

Gandhi

Gandhi

bewierookt als vrijheidsstrijder en held
die India “zonder geweld” had bevrijd
maar nu de feiten worden vastgesteld
kantelt het beeld [het is een andere tijd]

wat ik tot mijn schande niet wist
omdat de waarheid was verstopt:
je was in feite een nare racist
en hebt dus miljoenen gefopt

je bent van je voetstuk gestoten
dus niet de Grote Ziel die je leek
als mens blijf je onverdroten
de man die toch niet volmaakt bleek

een mens van vlees bloed
die bedoelde het kennelijk goed

Jan woordenaar Bontje, 7 augustus 2020